Stel je voor: de toestand dat alles vanzelf gaat. Je bent één met je lijf en met je omgeving. Het hardlopen of wat dan ook kost je geen enkele moeite. Gedachten komen op en moeiteloos laat je ze weer varen. Alles lijkt zich in slow motion af te spelen en toch weet je diep van binnen dat het knalhard gaat. Aan de eindstreep kijk je met ongeloof naar de finishklok: Heb ik dit gepresteerd???
Dit is concentratie in zijn puurste vorm. Ook wel “flow” genoemd of “focus”. Hier ben je je beste zelf en geiler dan dit wordt het niet kan ik je wel vertellen!
Welk verschil concentratie maakt:
Als 19-jarige ervaarde ik voor het eerst de flow. Even geleden in 2001 liep ik in Egmond mijn eerste halve marathon. Onderweg haalde ik tijdens doorkomsten op 10kilometer, 15kilometer en 10mijl, al het ene na het andere record. Na afloop was ik nog zo fit en fris als een hoentje. Twee weken later blaakte ik van het zelfvertrouwen voor de volgende wedstrijd in Breda. Het moest toch makkelijk nog veel harder kunnen. Niet dus: bijna achteraan in het veld liep ik minuten langzamer en het koste ook nog eens veel moeite: voor mijn gevoel was ik nog nooit zo diep gegaan! Dit verschil is wat concentratie, focus en flow doet.
Hoe concentratie werkt:
Concentratie kun je niet afdwingen. Overconcentratie, een woord wat in de sport nog wel eens gebruikt wordt, bestaat niet. Hier wordt je namelijk overspoelt door de zenuwen, het lukt dan niet om je aandacht erbij te houden en je te concentreren. Concentratie is als slapen. Je bent in slaap, oftewel geconcentreerd, of je bent wakker, niet geconcentreerd. Hoe meer je je best doet om in slaap te vallen, hoe slechter het lukt. Dit is een mooi vergelijk.
Kun je dan helemaal niets doen om in slaap oftewel in concentratie te komen? Slapen kun je bevorderen door bv niet vlak vooraf nog te gaan sporten, koffie te drinken of lang op je telefoon te zitten. Zo helpt het ook om wat ontspannend te lezen en misschien nog een douche te nemen.
Om tot concentratie te komen:
Of in de flow te raken doorloop je achtereenvolgens de volgende stappen:
- je aandacht vrijmaken
- je aandacht verzamelen
- je aandacht richten
- je aandacht vastzetten
Vrijmaken van de aandacht:
Denk eens terug aan hoe je was als kind. Toen je nieuw speelgoed kreeg waar je zo lang om had gezeurd. Nu heb je het en wil je niets liever dan spelen oneindig lang spelen. Beginnersgeest heet dit fenomeen: niet liever willen dan! Een top voetballer gaat het veld op, de zenuwen gieren door zijn lijf en dit is wat hij het liefste doet. Tegen een bal trappen, trucks en loopacties maken voor een uitverkocht stadion. Bij het vrijmaken van de aandacht is cruciaal dat je alleen de wedstrijd of activiteit aan je hoofd hebt. Andere dingen zoals to do lijstjes, welke boodschappen je nog moet doen parkeer je op de achtergrond en doen er even niet toe. Vrijgemaakte aandacht leidt tot beginnersgeest.
Verzamelen van de aandacht:
Stel je jezelf een doel en belangrijk hierbij is dat je rekening houdt met de omstandigheden. Wordt het 25 graden, dan gaat een nieuw record op de marathon hoogstwaarschijnlijk niet lukken. Het doel moet ook uitdagend zijn. Daarnaast maak je een wedstijd plan. In welke tempo ga ik beginnen, met wie loop ik mee. Probeer ik zolang mogelijk bij te blijven of versnel ik juist de tweede helft. Wat als het anders loopt dan gepland: Heb ik een plan B? Vlak voor de wedstrijd kun je plan nog even doornemen in verbeelding en belangrijk is dan af te sluiten met het besluit: om alles te geven wat je in je hebt! Meer dan je best kun je niet doen.
Richten van de aandacht:
Hierbij geldt de wet van de omkering. Iedereen heeft een andere aandachtstijl.
Ben jij in het dagelijks leven introvert? Dan zal jij om in concentratie te komen je aandacht extern moeten richten. Ben jij extravert? Richt dan je aandacht intern.
Houdt jij daarnaast in het dagelijks leven van details? Richt dan je aandacht op globaal overzicht houden. Kun jij goed overzicht houden? Richt je aandacht dan meer op details.
Een voorbeeld: zelf ben ik meer een introvert persoonlijk en houd van details. Ik bereid met namelijk altijd goed voor als ik iets onderneem. In een wedstrijd richt ik mijn aandacht op mijn omgeving, meestal het parcours en wat ik zie en hoor. Daarnaast houd ik overzicht, door te letten op waar mijn tegenstanders zich bevinden en hoe het parcours loopt. Meestal krijg ik als ik goed gefocust ben veel mee van aanmoedigingen van de kant daar ga ik dan nog een stap sneller van lopen.
Vastzetten van de aandacht
Aandacht die vrij is, verzameld en gericht op de wedstrijd wordt vastgezet door er een totale verbinding mee aan te gaan. Je activeert bij jezelf de absolute wil om te winnen. Om boven jezelf te kunnen uitstijgen is cruciaal dat je alle controle loslaat en hiervoor is moed nodig. Vlak voor de wedstijd gooi je al je plannen weg, vergeet je alles wat je geleerd hebt en geef je je over aan de wedstrijd en aan het moment: hier en nu.
Bron: Coachen op concentratie van Jan Huijbers
Je beste zelf zijn. Wie wil dat nu niet?
Informeer naar de mogelijkheden van mijn Pro groep of meld je via https://www.eversports.nl/widget/w/3cbgl7 aan voor een van mijn hardlooplessen en ik leer jou te presteren wat je tot nu toe niet voor mogelijk had gehouden!
Binnenkort meer over hardlopen en sportpsychologie hoe zenuwen jou kunnen helpen om beter te presteren.